W wyniku wadliwie działającego genu CFTR u chorych na mukowiscydozę dochodzi do różnych nieprawidłowości w funkcjonowaniu białka CFTR, odpowiedzialnego za działanie kanałów chlorków w organizmie człowieka. W uproszczeniu, dochodzi do zaburzenia transportu elektrolitów oraz chlorków (tych samych, co w soli kuchennej), głównie w płucach chorego. W efekcie tego zaburzenia wytwarzany w płucach śluz staje się zbyt gęsty i trudny do odkrztuszenia. Zdrowy człowiek jest w stanie odkrztusić taką wydzielinę, oczyszczając w ten sposób drogi oddechowe z różnych zanieczyszczeń. U chorego mechanizm samooczyszczania dróg oddechowych nie działa prawidłowo, co prowadzi do zalegania śluzu i z czasem do rozwoju infekcji płuc.
Dlatego, oprócz specjalnej diety oraz nowoczesnych leków, w terapii osób chorych na mukowiscydozę bardzo ważna jest codzienna fizjoterapia. Wykonuje się ją w specjalistycznych ośrodkach i w domu chorego. U większości chorych zwykle już w momencie diagnozy wdraża się taką fizjoterapię, nawet, jeśli nie wystąpiły jeszcze objawy ze strony układu oddechowego. Chory sam lub z pomocą fizjoterapeuty bądź osoby przeszkolonej, na przykład rodzica, wykonuje inhalacje, drenaże oraz różnego rodzaju ćwiczenia oddechowe.
Wśród wielu technik fizjoterapeutycznych poprawiających drożność dróg oddechowych wymienia się także, stosowane pomocniczo, różnego rodzaju ćwiczenia oddechowe wykonywane podczas uprawiania sportu.
Dlatego dziecko chore na mukowiscydozę powinno aktywnie uczestniczyć w wykonywaniu ćwiczeń i powinno być motywowane do uprawiania różnych sportów. Trening fizyczny w znacznym stopniu poprawia wydolność płuc oraz całego organizmu.
W mukowiscydozie szczególnie zalecane są ćwiczenia typu:
- marsze i biegi (z wyjątkiem bardzo długich, forsujących maratonów)
- jazda rowerowa
- jazda na rolkach, łyżwach
- tenis ziemny i stołowy, koszykówka, siatkówka, piłka nożna
- klasyczna gimnastyka
- aerobik
- taniec
Wybór ćwiczeń czy dyscypliny sportowej powinien zależeć od osobniczych predyspozycji dziecka i stopnia kontroli choroby. Nie każde dziecko z mukowiscydozą będzie miało kondycję do uprawiania biegów czy jazdy rowerowej. Dlatego do sportu należy dziecko przygotowywać stopniowo, zaczynając od lżejszych ćwiczeń.
W odróżnieniu od szkoły, w przedszkolu zajęcia fizyczne i sportowe nie są mocno wyczerpujące, mają zwykle wyłącznie charakter zabawy i mogą być wykonywane przez przedszkolaki z mukowiscydozą bez ograniczeń.
